ශුද්ධෝත්තම ෆ්‍රැන්සිස් හිමිපාණන් ස්වර්ගස්ථ වීම හේතුවෙන් අමෙරිකාවේ කෙවින් ෆැරල් කාදිනල් හිමිපාණන් වතිකානයේ වැඩබලන ප්‍රධානියා ලෙස පත්කර බව විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කරනවා.
මේ අතර, ශුද්ධෝත්තම ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ ඊයේ (21) ස්වර්ගස්ථ වූ බව වතිකානය නිවේදනය කළා. 88 වැනි වියෙහි පසු වූ උන් වහන්සේ බ්‍රොන්කයිටිස් රෝග තත්ත්වයක් හේතුවෙන් පසුගිය දා රෝමයේ ගෙමෙලි රෝහලට ඇතුළත් කළ අතර, පසුව සුවය ලබා යළි පැමිණියා. අනතුරුව වතිකානයේ පැවති පාස්කු ඉරුදින ප්‍රධාන දේව මෙහෙයට ද උන් වහන්සේ සහභාගි වූයේ ජනතාව තුළ ප්‍රීති ප්‍රමෝදයක් ඇති කරමින්.
වසර 12ක කාලයක් රෝමානු කතෝලික පල්ලියේ නායකයා ලෙස කටයුතු කළ උන් වහන්සේ කිහිප වරක් ම රෝහල්ගත කෙරුණු අතර එම රෝගී වීම් සඳහා ආසන්නම හේතුවක් ලෙස සැලකුණේ, වයස අවුරුදු 21 දී පෙනහලු වලින් කොටසක් ඉවත් කිරීම ඇතුළු සෞඛ්‍ය ගැටලු රැසකට මුහුණ දීමයි. 2001 වසරේ දී දෙවැනි ජුවාම් පාවුළු පාප්තුමන් අතින් කාදිනල් ධුරයට ඔසවන ලද උන් වහන්සේගේ පෞද්ගලික නම් වූයේ ජෝර්ජ් මාරියෝ බර්ගොග්ලියෝ යි. අනතුරුව එවක පාප් වහන්සේ වූ ගුද්ධෝත්තම 16 වැනි බෙනඩික් පාප් වහන්සේ සිය අයහපත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වය හේතුවෙන් ධුරය අතහැරි පසු 2013 පෙබරවාරි 28 වැනි දා පාප් පදවියට පත් උන් වහන්සේ සිය නාමය ලෙස ෆ්‍රැන්සිස් යන්න තෝරා ගනු ලැබුවා. 1936 දෙසැම්බර් 17 වැනි දින ආර්ජන් විනාවේ බුළු නොස් අයර්ශි (Buenos Aires) ෆ්ලොරේස් (Flores) දිස්ත්‍රික්කයේ උපන් උන් වහන්සේ 1969දී ජේසු නිකායික පියතුමකු වශයෙන් පුජකවරය ලබාගත්තා.
මෙතෙක් සිටි පාප් වහන්සේ බහුතරයකගේ දේහ වතිකානයේ ශාන්ත පීතර බැසිලිකාවේ සුසානය තුළ තැන්පත් කෙරුණත් ඉන් වෙනස්ව ශුද්ධෝත්තම ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේගේ දේහය රෝමයේ ශාන්ත මේරී මේජර් බැසිලිකාවේ තැන්පත් කෙරුනු ඇත.
මේ වනවිට හිස්ව ඇති ධුරය සඳහා නව පාප්වරයෙක් පත් කරන තුරු ජ්‍යේෂ්ඨ කාදිනල්වරු මඬුල්ලක් මගින් කතෝලික සභාව පාලනය කෙරේ. දැනට ධුර දරන කාදිනල්වරු 252 දෙදෙනාගෙන් සුදුසුකම් ලැබූ 138 දෙනෙකුගේ ඡන්දයෙන් නව පාප් වහන්සේ තෝරා ගැණෙනු ඇත.
ලොවට කළ මෙහෙවර නිමා කරමින් මානව දයාවේ ප්‍රතිමූර්තියක් වූ ශුද්ධෝත්තම ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ ඊයේ (21) ස්වර්ගස්ථ විය. ලොවපුරා බිලියන 1.4ක් වූ කතෝලික ප්‍රජාවේ නායකයා වන පාප් වහන්සේ ස්වර්ගස්ථ වන විට 88 වැනි වියෙහි පසුවුණි. වියපත් වීමත් සමඟ ලද රෝග පීඩා හේතුවෙන් පාප්වහන්සේ සිය අවසන් කාලය ගෙවූයේ වෛද්‍ය අධීක්ෂණය යටතේයි. ශ්වසන පද්ධතියේ රෝගයක් හේතුවෙන් උන්වහන්සේ පසුගිය පෙබරවාරි 14 වැනිදා හදිසියේ රෝහල්ගත කෙරුණු අතර පසුව පාප්වහන්සේ ද්විත්ව නිව්මෝනියා තත්ත්වයටද ලක්වුණි. සුවය ලබා පැමිණි පාප් වහන්සේ තවත් දෙමසක් පමණ විවේකීවම විසිය යුතු බව බලධාරීන් පැවසුවත්, ඒ නොතැකූ උන්වහන්සේ එතැන් සිට වතිකානයේ විශේෂ අවස්ථාවන්ට එක්වුණේ මහජන හිත සුවම පතමින්ය.
ඒ අතරින් සදා නොමියෙන මතකය වන්නේ එහි පැවැත්වුණු විශේෂ පාස්කු දේව මෙහෙයයි.උන්වහන්සේ එහිදී ජනතාව අතරට ද ගමන් කළේ සිය රෝගී තත්ත්වයද මායිම් නොකරමින්ය.වතිකානයේ සංචාරයක නිරතව සිටි අමෙරිකානු උපජනාධිපති ජේ ඩී වෑන්ස් ද උන්වහන්සේ පසුගියදා හමුවී සුදොතුම් පියාණන්ට නිරෝගී සුව ප්‍රාර්ථනා කළේය.හොර්හේ මාරියෝ බෙර්ගෝලියෝ නමින්, 1936 සීතල දෙසැම්බරයේ ආර්ජන්ටිනාවේ බුවනෝස් අයර්ස් හිදී උන්වහන්සේ උපත ලැබුවේ දරුවන් පස් දෙනෙකුගෙන් යුත් පවුලේ වැඩිමලා ලෙසින්ය.බෙර්ගෝලියෝ රසායන විද්‍යා උපාධිධාරියෙකි.නිව්මෝනියාව හේතුවෙන් 1958 වසරේදී පෙණහැල්ලේ කොටසක් ඉවත් කෙරුණු පසු කතෝලික දහමට නැඹුරු වූ බෙර්ගෝලියෝ පූජකවරයෙක් ලෙස දේව සේවයට යොමුවුණේ 1969 වසරේදීයි.උන්වහන්සේ 2001 වසරේදී කාදිනල් තනතුරට උසස්වීම් ලැබීය.
2013 වසරේදී 16 වැනි බෙනඩික් පාප් වහන්සේ සිය ධුරයෙන් ඉසිඹු ලැබීමෙන් පසු පැවති පාප් නිලවරණයේදී කතෝලික සභාවේ 266 වැනි පාප් වහන්සේ ලෙස තේරී පත්වීමට කාදිනල් බෙර්ගෝලියෝට හැකිවුණි.එහිදී සිය පාප් නාමය ලෙස උන්වහන්සේ තෝරාගත්තේ පළමුවැනි ෆ්‍රැන්සිස් යන්නයි.පාප් ධුරයට පත් පළමු අමෙරිකානුවා ශුද්ධෝත්තම ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ වන අතර ලොව දකුණු අර්ධ අර්ධගෝලය නියෝජනය කළ පළමු පාප් වහන්සේ ද උන්වහන්සේ වෙයි.ලෝක සාමය හා ළමා අයිතීන් වෙනුවෙන් දැඩිව පෙනී සිටි අයෙක් ලෙස ප්‍රකට උන්වහන්සේ කාන්තා අයිතීන් වෙනුවෙන් ද හඬ අවදි කළේය.කොවිඩ් වසංගතයේදී සෞඛ්‍ය සම්පන්න ලෝකයක් වෙනුවෙන් උන්වහන්සේ පැවැත්වූ හුදකලා දේවමෙහෙය ලොවපුරා අවධානය දිනාගත්තේය.එමෙන්ම මෙරට කතෝලික දේවස්ථාන ඇතුළු ස්ථාන හයක් ඉලක්ක කරගත් පාස්කු ප්‍රහාරය අවස්ථාවේදී උන්වහන්සේ පැවැත්වූ දේව මෙහෙයද විශේෂ වුණි.දකුණු සුඩානය සිවිල් යුද්ධය අවසන් කරන්නැයි ඉල්ලා එහි ප්‍රාදේශීය නායකයින්ගේ දෙපා සිඹීමටත් උන්වහන්සේ නොපැකිළුණේ ලෝක සාමය සඳහා ඇති කැපවීම මනාව පෙන්වමින්ය.ස්වර්ගස්ථ වීමෙන් පසු උන්වහන්සේ සාමයේ පාප් වහන්සේ ලෙස ද නම් කෙරුණේ ඒ අනුවයි.
වතිකානුවේ වැඩබලන ප්‍රධානියා වන කාදිනල් කෙවින් ෆැරල් කවුද?
සඳුදා උදෑසන ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේගේ අභාවය පිළිබඳව ලෝකය දැනගත් විට, පුළුල් ලෝකයේ එතරම් ප්‍රසිද්ධ නැති අයර්ලන්ත-ඇමරිකානු කාදිනල්වරයෙකු වූ ඔහු එම පුවත ප්‍රකාශ කළේය.
පාප් වහන්සේ “පියාණන්ගේ නිවසට නැවත පැමිණ ඇති” බව නිවේදනය කිරීමෙන් පසු, අයර්ලන්ත-ඇමරිකානු කාදිනල් කෙවින් ෆැරල් ඔහුගේ විශාලතම භූමිකාවන්ගෙන් එකක් වන “කැමර්ලෙන්ගෝ” නොහොත් පාප්වරයෙකුගේ මරණයෙන් හෝ ඉල්ලා අස්වීමෙන් පසු වතිකානුව මෙහෙයවන පුද්ගලයා ලෙස භාර ගත්තේය.
2019 දී ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ මෙම භූමිකාව සඳහා කාදිනල්වරයා නම් කළහ. ඊළඟ පාප්තුමා තෝරා පත් කර ගන්නා තෙක් පාප්වරයෙකුගේ මරණය හෝ ඉල්ලා අස්වීම අතර කාලය වන “අපෝස්තලික සෙඩස් පුරප්පාඩු” අතරතුර කාදිනල්වරයා එම තනතුරේ රැඳී සිටිනු ඇත.
ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේට ශෝකය පළ කිරීම සඳහා සියවස් ගණනාවක් උත්සවවලදී ද ඔහු වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ඇත. 1947 දී ඩබ්ලින් හි උපත ලැබූ ෆැරල්, ස්පාඤ්ඤයේ සලමන්කා විශ්ව විද්‍යාලයෙන් සහ රෝමයේ ග්‍රෙගෝරියන් පොන්ටිෆිකල් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් අධ්‍යාපනය ලැබූ බව වතිකානුව පවසයි.
ඔහු ලොව පුරා පල්ලිවල තනතුරු දැරූ අතර, මෙක්සිකෝවේ මොන්ටෙරේ විශ්ව විද්‍යාලයේ දේවගැතිවරයෙකු ලෙස මෙන්ම මේරිලන්ඩ් හි බෙතෙස්ඩා හි පල්ලියක ද සේවය කළේය.
සමස්තයක් වශයෙන්, 77 හැවිරිදි ඔහු එක්සත් ජනපදයේ පල්ලි සඳහා වසර 30 කට වැඩි කාලයක් සේවය කළේය.
2016 දී ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේ ඔහුගෙන් පවුල්වල දේවගැති රැකවරණය සඳහා වගකිව යුතු වතිකානුවේ නව දෙපාර්තමේන්තුවේ නායකයා ලෙස සේවය කරන ලෙස ඉල්ලා සිටින තෙක්, 2007 දී ඩලස් හි බිෂොප්වරයා ලෙස ෆැරල් පත් කරන ලද අතර, ඔහුව කාදිනල් තනතුරට ඔසවා තැබීය.
කාදිනල් කෙවින් ෆැරල් සහ අනෙකුත් වතිකානු නිලධාරීන් අප්‍රේල් 21 වන දින වතිකානුවෙන් වීඩියෝ ප්‍රකාශයක් මගින් ෆ්‍රැන්සිස් පාප් වහන්සේගේ අභාවය නිවේදනය කළහ.
කැමරලෙන්ගෝ ලෙස ඔහුව නම් කිරීමෙන් වසර ගණනාවකට පසු, 2023 දී, ෆ්‍රැන්සිස් වතිකානු නගර රාජ්‍යයේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සභාපති ලෙස ෆැරල් තෝරා ගත්තේය. රහස්‍ය කටයුතු පිළිබඳ කොමිසමේ සභාපති ලෙස ද ඔහු නම් කරන ලදී.
කැමරලෙන්ගෝ ලෙස, ඊළඟ පාප් වහන්සේ තෝරා ගන්නා ක්‍රියාවලිය වන සම්මේලනය සඳහා කටයුතු සම්පාදනය කිරීමේ කාර්යය කාදිනල් ෆැරල්ට පැවරෙනු ඇත.
තාක්ෂණික වශයෙන්, ඉතිහාසයේ දෙවරක් සිදු වූ පරිදි, කැමරලෙන්ගෝවරයෙකු පාප්වරයෙකු බවට පත්විය හැකිය: 1878 දී ජියෝඇචිනෝ පෙචි (XIII ලියෝ පාප්) සහ 1939 දී ඉයුජීනියෝ පැසෙලි (XII පියුස් පාප්).
ෆ්‍රැන්සිස්ගේ මරණය සහතික කිරීමේ ප්‍රධානත්වය දරන කාදිනල්වරයා ඔහුගේ දේහය මිනී පෙට්ටියට දමනු ඇත. ඉන්පසු, කාදිනල්තුමා පාප් වහන්සේගේ දේහය ඩොමස් සැන්ටා මාර්තා දේවස්ථානයේ සිට ශාන්ත පීතර බැසිලිකාවට ගෙන යන පෙරහැරකට නායකත්වය දෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
බදාදා උදෑසන වන විට උත්සවය පැවැත්විය හැකි බව වතිකානුව පවසයි.
