ශ්රී ලංකාවේ ශතවර්ෂ ගණනාවක් පැරණි සම්ප්රදායික කිතුල් මැදීමේ ශිල්පය යුනෙස්කෝ (UNESCO) සංවිධානය සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර තිබෙනවා.
ග්රාමීය ශ්රී ලාංකික ප්රජාවන් තුළ ගැඹුරින් මුල් බැසගත් මෙම දේශීය තාක්ෂණය, කිතුල් ගසෙන් යුෂ (තෙලිජ්ජ) ලබා ගැනීමේ ක්රමයයි.
කිතුල් මැදීමේ ක්රියාවලිය සඳහා විශිෂ්ට නිපුණතාවක් සහ සැලකිල්ලක් අවශ්ය වෙනවා.
කිතුල් කරුවෝ උසැති ගසට හැර ආධාරයෙන් නගින අතර, ඔවුන් කිතුල් මල් කඳ වැල් වලින් ඔතා, පසුව පිහියක් භාවිත කරමින් කැපීම් සිදු කරනු ලබනවා.
දිනපතා එකතු කර පෙරන ලද මෙම යුෂය පැය ගණනක් තිස්සේ උණු කර කිතුල් පැණි නිෂ්පාදනය කෙරෙනවා.
එමෙන්ම මෙම යුෂ හකුරු, විනාකිරි සහ සම්ප්රදායික මධ්යසාර පාන සෑදීමට ද, නැවුම් පානයක් ලෙස ද භාවිත කරනු ලබනවා.
යුනෙස්කෝ සංවිධානය මෙම පාරම්පරික ශිල්පය සංස්කෘතික උරුම ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කිරීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ, එය ආරක්ෂා කිරීමේ හදිසි අවශ්යතාවයි.
නවීකරණය, වන විනාශය සහ පරම්පරා අතර කුසලතා සම්ප්රේෂණය අඩුවීම හේතුවෙන් මෙම තාක්ෂණය පරිහානියට පත්වීමේ අවදානමකට මුහුණ දී සිටිනවා.
යුනෙස්කෝවේ මෙම නම් කිරීම තුළින්, කිතුල් මැදීමේ සංස්කෘතික වැදගත්කම ලොවට විදහා දැක්වීමත්, ග්රාමීය ප්රජාවන්ගේ ජීවනෝපාය ශක්තිමත් කිරීමත් අපේක්ෂා කෙරෙනවා.
