බොහෝ දෙනා සිතා සිටින්නේ බුදු දහම හෝ අධ්යාත්මික පැත්තට නැඹුරු වූ විට ජීවිතය ක්ෂණිකවම ඉතා සන්සුන් හා සැපපහසු එකක් බවට පත්වන බවයි. නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මයේ ආලෝකය ඔබේ ජීවිතයට සැබවින්ම දැනෙන්නට පටන් ගත් විට සිදුවන්නේ ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් දෙයකි. එවිට ජීවිතය සන්සුන් වීමට වඩා යම් තීව්ර ස්වභාවයක් ගනී. මන්ද සැබෑ අවබෝධය යනු සැප පහසුව සොයා යන ගමනක් නොව, ඔබේ අභ්යන්තරය මුළුමනින්ම වෙනස් කරන විප්ලවයකි. ඔබ අධ්යාත්මිකව පිබිදෙන විට අවිද්යාව සහ මායාව ඊට එරෙහිව ක්රියාත්මක වීමට පටන් ගන්නා අතර, කලින් ඉතා පහසුවෙන් ගලා ගිය දේවල් හිටිහැටියේම මහා බරක් ලෙස දැනෙන්නට පටන් ගනී. මෙය ඔබ අතින් සිදුවන වරදක් නොව, ඔබ දැන් වඩාත් හොඳින් ලෝකය දෙස බලන්නට පටන් ගැනීම නිසා සිදුවන ක්රියාවලියකි.
මෙහිදී ඔබට අත්විඳිය හැකි පළමු ලක්ෂණය වන්නේ කිසිදු පැහැදිලි හේතුවක් නොමැතිව සිත ඇතුළේ ඇතිවන දැඩි කැළඹිලි ස්වභාවයයි. ඔබ කිසිදු වරදක් නොකළත්, හිතට ලොකු බරක්, ගැටුමක් හෝ අසහනයක් දැනෙන්නට පුළුවන. මෙයින් අදහස් වන්නේ ඔබ වැරදි පාරක යන බව නොවේ. ඔබේ අවබෝධය දියුණු වන විට ඔබේ මමත්වය හෙවත් “ඊගෝ” (Ego) එක තමන්ගේ පාලනය ගිලිහී යාවි යැයි බියට පත් වේ. මේ නිසා හිතේ හදිසි ව්යාකූල බවක්, බියක් හෝ හැඟීම්වල බරක් ඇති විය හැක. මෙය අහම්බයක් නොව, ඔබේ සිතේ සැඟවුණු කුණු ඉවත් වී ඔබව පිරිසිදු වීමේ ක්රියාවලියකි. අවිද්යාව විසින් තමන්ට තර්ජනයක් නැති අයට කරදර කිරීමට යන්නේ නැත, නමුත් යමෙක් සත්යය සොයා යයි නම් ඔහුට බාධා පැමිණේ. ඒ නිසා මේ අභ්යන්තර අරගලය ඔබේ දුර්වලකමක් නොව ඔබේ පිබිදීමේ සාක්ෂියකි.
දෙවනුව, ඔබට ඔබේ සමීපතමයන්ගෙන් වෙන් වීමට හෝ හුදකලා වීමට සිදුවන අවස්ථා උදා විය හැකිය. ඔබ සිතා සිටි ආකාරයට ඔබ සමඟ ජීවිත ගමන යාවි යැයි විශ්වාස කළ අය හදිසියේම ඈත් වී යනු ඇත. මිතුදම් වෙනස් වී, අන් අයට ඔබව තේරුම් ගැනීමට අපහසු තත්ත්වයක් උදා විය හැකිය. සමහර විට ඔබට ප්රතික්ෂේප වීමක් වැනි හැඟීමක් දැනුනත්, ඇත්තටම මෙය බුදු දහමේ එන වනවාසී වීමට සමාන තත්ත්වයකි. ඔබව ලෝකයා ඉදිරියේ ඔසවා තැබීමට පෙර සොබාදහම විසින් ඔබව පෞද්ගලිකව පිරිසිදු කරනු ලබයි. සිද්ධාර්ථ කුමාරයා මාලිගාව හැර ගියේත්, බෝධිධර්ම හිමියන් වසර ගණනාවක් ගුහාවක තනිව භාවනා කළේත් මේ හුදකලා බව තුළින් තමන්ව සොයා ගැනීමටයි. ඒ නිසා ජීවිතය විසින් ඔබව හුදකලා කරන්නේ ඔබට දඬුවම් දීමට නොව, බාහිර ඝෝෂාවන්ගෙන් ඈත් කර ඔබේ මනස ශක්තිමත් කිරීමට බව වටහා ගන්න.
තෙවන කාරණය නම් ඔබේ මනසට සහ හැඟීම්වලට එල්ල වන දැඩි පීඩනයයි. ඔබ අධ්යාත්මිකව දියුණු වන විට, ඔබේ පැහැදිලි මනස නැති කිරීමට අවිද්යාව උත්සාහ කරයි. ඒ නිසා ඔබට අනවශ්ය ලෙස කනස්සල්ල, බිය සහ අධික ලෙස සිතීම (overthinking) වද දෙන්නට පුළුවන. ඔබ භාවනා කර සිත සන්සුන් කරගන්නට උත්සාහ කරන විට වෙනදාටත් වඩා වේගයෙන් සිතුවිලි කෑගසන බවක් දැනෙනු ඇත. බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයට පත් වීමට මොහොතකට පෙර මාරයා පැමිණ උන්වහන්සේව බිය ගැන්වීමට උත්සාහ කළා සේ, ඔබ සත්ය අවබෝධ කරගැනීමට ආසන්න වන විට මනසට එන පීඩනය වැඩි වේ. මෙවැනි මොහොතක ඔබ නොසැලී සිටීම ඔබේ විශාලම ජයග්රහණයයි. සිතට කොතරම් ප්රහාර එල්ල වුවත් ඔබේ අභ්යන්තර සන්සුන්කම රැකගැනීම ඔබේ ආත්මශක්තියේ සාක්ෂියයි.
හතරවනුව, ඔබ බලාපොරොත්තු වන දේවල් අසාමාන්ය ලෙස ප්රමාද වීම හෝ අවස්ථා මග හැරී යාම දැකිය හැකිය. ඔබ ඉදිරියට යාමට උත්සාහ කළත් මාර්ගය අවහිර වූවාක් මෙන් දැනේවි. ඔබ සහතික ලෙසම සිදුවේ යැයි සිතූ සිහින පවා හදිසියේ නතර විය හැකිය. නමුත් අධ්යාත්මික ගමනේදී ප්රමාදය කියන්නේ ප්රතික්ෂේප කිරීමක් නොව එය රැකවරණයකි. ඔබ තවමත් ලබන්නට ඕන පරිණත බව නොලැබ, යම් තත්ත්වයකට ගියහොත් එය ඔබට ඔරොත්තු නොදීමට පුළුවන. සිද්ධාර්ථ තවුසාට වුවද බුද්ධත්වය ලැබීමට කාලයක් ගත විය. ඒ කාලය තුළ උන්වහන්සේ අත්දැකීම්වලින් පරිණත විය. ජීවිතය ඔබව මඳකට නතර කර තබන්නේ ඔබව තවදුරටත් ශක්තිමත් කිරීමටයි. වැසී යන හැම දොරක්ම ඔබට ලැබෙන ආරක්ෂාවක් ලෙස සිතන්න.
අවසාන වශයෙන්, කොතරම් ප්රශ්න සහ බාධක පැමිණියත් ඔබේ සිතේ තිබෙන අරමුණ අත් නොහැරීමේ දැඩි අධිෂ්ඨානය විශේෂ ලක්ෂණයකි. ඔබට සමහර විට වේදනාවක් දැනුනත්, අඬන්නට සිතුනත්, ඔබේ ඇතුළාන්තයෙන් “මේ ගමන නතර කරන්න එපා” යන පණිවිඩය නිතරම ලැබෙනු ඇත. මෙය හිතුවක්කාරකමක් නොව ඔබේ ආත්මය විසින් තම අරමුණ හඳුනා ගැනීමකි. සියල්ල කඩා වැටෙන විටදී පවා ඔබේ සිතේ ඇති “තව යමක් ඉතිරිව ඇත” යන විශ්වාසය ඔබව ඉදිරියට ගෙන යයි. බුදු දහමට අනුව අපගේ එකම අරමුණ අවබෝධය ලැබීමයි. අවසානයේදී ජීවිතය විසින් ඔබව මේ කටුක පාරේ ගෙන ආවේ ඇයි කියා ඔබට වැටහෙනු ඇත. එතෙක් මේ බාධක දෙස බිය නොවී, මනස ශක්තිමත් කරගෙන, ලැබුණු මේ අධ්යාත්මික පණිවිඩය ඔස්සේ නොසැලී ඉදිරියට යන්න.
උපුටාගැනීම – විශ්ව කර්ම
