1986 දී සාහිත්යය සඳහා නොබෙල් ත්යාගය දිනාගත් ප්රථම අප්රිකානු ලේඛකයා වන, නයිජීරියානු කතුවරයෙකු සහ නාට්ය රචකයෙකු වන වොලේ සොයින්කා මහතා වෙත නිකුත් කර තිබූ එක්සත් ජනපද වීසා බලපත්රය ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් පරිපාලනය විසින් අවලංගු කර තිබේ.
අඟහරුවාදා ලාගෝස් හි පැවති උත්සවයකදී අදහස් දක්වමින් සොයින්කා මහතා, දේශීය එක්සත් ජනපද කොන්සල් කාර්යාලයෙන් ඔක්තෝබර් 23 වන දින තමා වෙත එවන ලද දැනුම්දීමක් ප්රසිද්ධියේ කියවා සිටියේය. එමගින් දන්වා තිබුණේ ඔහුගේ වීසා බලපත්රය “භෞතිකව අවලංගු කිරීම” (physical cancellation) සඳහා ඔහුගේ ගමන් බලපත්රය රැගෙන කොන්සල් කාර්යාලයට පැමිණෙන ලෙසයි.
තමාට ලැබුණු “ඉතා කුතුහලය දනවන ආදර ලිපියක්” ලෙස හාස්යයෙන් යුතුව හැඳින්වූ 91 හැවිරිදි සොයින්කා මහතා, එම ඉල්ලීම ඉටු කිරීමට තමාට කාලය නොමැති බව පවසමින් ප්රේක්ෂකයන් සමඟ විහිළු කළේය. “මා වෙනුවට මගේ ගමන් බලපත්රය ගෙන යාමට ඔබ අතරින් කවුරුන් හෝ ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වෙනවාද? මම ටිකක් කාර්යබහුලයි,” යැයි ඔහු පැවසීය.
මෙම වීසා බලපත්රය අවලංගු කිරීම පිළිබඳව තමා “ඉතා තෘප්තිමත්” බව පැවසූ ඔහු, උගන්ඩාවේ ඒකාධිපති ඉඩි අමීන් ගැන තමා ලියූ අත්දැකීම් සිහිපත් කරමින්, “සමහරවිට ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප් ගැනත් නාට්යයක් ලිවීමට කාලය පැමිණ ඇතැයි” ද කියා සිටියේය. මෙම අවලංගු කිරීම හේතුවෙන් සාහිත්ය හා සංස්කෘතික උත්සව සඳහා එක්සත් ජනපදයට යාමට තමාට නොහැකි වනු ඇති බවද ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.
මෙම වීසා බලපත්රය සොයින්කා මහතාට නිකුත් කර තිබුණේ පසුගිය වසරේ ජෝ බයිඩන් පරිපාලනය යටතේය. කෙසේ වෙතත්, ජනවාරි මාසයේදී ආරම්භ වූ ඩොනල්ඩ් ට්රම්ප්ගේ දෙවන ධුර කාලය තුළ, සංක්රමණික නීති දැඩි කිරීමේ ක්රියාවලියක් ආරම්භ වී ඇති අතර, රිපබ්ලිකන් ජනාධිපතිවරයාගේ ප්රතිපත්ති සමඟ නොගැලපෙන පුද්ගලයින්ගේ වීසා සහ ග්රීන් කාඩ්පත් ඉවත් කිරීමේ ප්රවණතාවක් දක්නට ලැබේ.
සොයින්කා මහතා සහ ට්රම්ප් පරිපාලනය අතර මතභේදය මීට පෙරද වාර්තා වී තිබේ. 2016 දී ට්රම්ප්ගේ පළමු මැතිවරණ ජයග්රහණයට විරෝධය පෑමක් ලෙස සොයින්කා මහතා තමා සතු එක්සත් ජනපද ග්රීන් කාඩ්පත (ස්ථිර පදිංචි බලපත්රය) විනාශ කළ බව 2017 දී තහවුරු කළේය.
“ට්රම්ප් බලයේ සිටින තාක්, අත්යවශ්ය කටයුත්තකට එක්සත් ජනපදයට යාමට සිදුවුවහොත්, තමා අනෙක් අය මෙන් සාමාන්ය වීසා පෝලිමක සිටීමට කැමති” බව ඔහු එකල ප්රකාශ කළේය. අඟහරුවාදා පැවති උත්සවයේදී ද ඔහු, “තමාගේ ග්රීන් කාඩ්පත කතුරක් අතරට වැටී කැබලි කිහිපයකට කැපී ගිය” බව පවසමින් එම සිදුවීම හාස්යයෙන් යුතුව සිහිපත් කළේය.
වාරණයට එරෙහි සටනේ ප්රමුඛ චරිතයක් වන සොයින්කා මහතා, “සත්යය යටපත් කිරීමට කැමති අයට පොත්පත් සහ සියලුම ලේඛන ආකාර ත්රස්තවාදයකි” යනුවෙන් ප්රකාශ කර ඇත. 1990 ගණන් වලදී නයිජීරියාවේ පීඩාවන්ට මුහුණ දීමෙන් පසු ඔහු එක්සත් ජනපදයේ රැකවරණය පැතූ අතර, හාර්වර්ඩ්, යේල් සහ එමොරි වැනි කීර්තිමත් විශ්ව විද්යාලවල ඉගැන්වීමේ කටයුතුවල ද නිරත විය.
ට්රම්ප් පරිපාලනය යටතේ වීසා බලපත්රය අහිමි වූ එකම නොබෙල් ත්යාගලාභියා සොයින්කා මහතා නොවේ. 1987 නොබෙල් සාම ත්යාගලාභී, කොස්ටාරිකාවේ හිටපු ජනාධිපති ඔස්කාර් ආරියාස් මහතාගේ වීසා බලපත්රය ද පසුගිය අප්රේල් මාසයේදී අවලංගු කරන ලදී. ඊට හේතුව ලෙස එක්සත් ජනපද රජය නිශ්චිත කරුණක් දක්වා නොතිබුණද, චීනය සමඟ රාජ්ය තාන්ත්රික සබඳතා ඇති කර ගැනීම (2006-2010 සමයේ) සහ ජනාධිපති ට්රම්ප් විවේචනය කිරීම ඊට හේතු වන්නට ඇතැයි ආරියාස් මහතා සැක පහළ කර තිබිණි.
මීට අමතරව, කොලොම්බියානු ජනාධිපති ගුස්ටාවෝ පෙට්රෝ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විවේචනය කර පැය කිහිපයකින් ඔහුගේ වීසා බලපත්රය අහෝසි කිරීම, චීනය සමඟ සබඳතා හේතුවෙන් පැනමා නිලධාරීන්ගේ වීසා අවලංගු කිරීම සහ ට්රම්ප්ගේ සමීපතමයෙකු වන චාලි කර්ක් විවේචනය කළ විදේශිකයන් හය දෙනෙකුගේ වීසා අවලංගු කිරීම වැනි සිදුවීම් ද වාර්තා වී ඇත.
ට්රම්ප් පරිපාලනය ජුනි මාසයේදී නිකුත් කළ ප්රකාශනයක දැක්වෙන්නේ, එක්සත් ජනපද “පුරවැසියන්, සංස්කෘතිය, රජය, ආයතන හෝ ආරම්භක මූලධර්ම කෙරෙහි සතුරු ආකල්ප” දරන වීසා බලපත්රලාභීන් හඳුනාගෙන ක්රියාමාර්ග ගන්නා බවයි. කෙසේ වෙතත්, “සතුරු ආකල්පයක්” යනු කුමක්ද යන්න පැහැදිලි නොකිරීම, එක්සත් ජනපද ව්යවස්ථාවේ පළමු සංශෝධනය මගින් ආරක්ෂා කර ඇති භාෂණයේ නිදහස සහ විරුද්ධ මත දැරීම මර්දනය කිරීමට මෙම පුළුල් භාෂාව යොදා ගත හැකි බවට මානව හිමිකම් ක්රියාකාරීන් අනතුරු අඟවා තිබේ.
අඟහරුවාදා පැවති උත්සවයේදී සොයින්කා මහතා මෙම වීසා අවලංගු කිරීම් පිටුපස ඇති තර්කය ප්රශ්න කළේය. “තමන්ගේ පැවැත්ම සඳහා දේවල් වසන් කිරීමට (papering things) ආණ්ඩුවලට ක්රම තිබේ. එක් වීසා බලපත්රයක්, දහයක්, හෝ දහසක් අවලංගු කිරීමෙන් කිසිදු සූක්ෂ්ම නායකයෙකුගේ ජාතික අවශ්යතාවලට බලපෑමක් සිදු නොවන බව මිනිසුන් තේරුම් ගත යුතුයි,” යැයි ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.
gossip lanka news
